Το «Μοντεράδικο» - Πως λειτουργούν τα moderation hubs
Οι ετεροχρονισμοί που παρατηρούνται σήμερα στις δημοσιεύσεις, το κόψιμο και την αποκατάστασή τους έχουν μια πολιτική ισχύ που δεν μπορεί να περνάει απαρατήρητη.
Μια ανάρτηση χτυπάει (παίρνει flag) για παραβίαση των όρων κοινότητας, είτε αυτόματα από έναν αλγόριθμο ελέγχου ή μετά από καταγγελία. Σε ένα δεύτερο επίπεδο ένας χειριστής σε κάποια από τις εταιρείες που εξυπηρετούν το Facebook στα ελληνικά σε όλο τον κόσμο θα διαθέσει περίπου 20 με 30 δευτερόλεπτα προκειμένου να καταλάβει αν πρόκειται όντως για αυτό για το οποίο έχει επισημανθεί ή όχι ώστε να αποκαταστήσει την ανάρτηση ή να επιβάλει μεγαλύτερη ποινή.
Βεβαίως η παραπάνω διαδικασία αφήνει πολλά κενά, κυρίως όμως δείχνει ότι αν αυτή η λογική και αυτή η τεχνολογία είχε επικρατήσει σε προηγούμενες δεκαετίες, τότε ίσως τραγούδια ή συγκροτήματα με προκλητικά ονόματα, πιθανόν να περικόπτονταν (π.χ. Dead Kennedys ή Rotting Christ – σήμερα έχουν επισήμανση γνησιότητας γιατί τίποτα το δημοφιλές που μπορεί να προκαλέσει διάδραση δεν εκδιώκεται από το FB εύκολα).
Θρήνος για κάθε πολίτη που εμφορείται από τις αξίες του φιλελευθερισμού και της υπεράσπισης της ελευθερίας του λόγου με κάθε κόστος, όμως κάθε οπαδός του νεοφιλελευθερισμού αντιλαμβάνεται την νομική αναγκαιότητα. Η ειδοποιός διαφορά είναι απλή: Ο πρώτος δεν μπορεί να δεχθεί ότι το αγαθό της ελευθερίας του λόγου θα παραβιαστεί σε μια δημοκρατική κοινωνία ενώ ο δεύτερος το αντιμετωπίζει σαν μια απαραίτητη διαδικασία για την υγιή λειτουργία της αγοράς.
Αυτή ακριβώς η διαφορά κάνει όσους ασχολούνται με την ψηφιακή ηθική να αναρωτιούνται αν θα επιβιώσει η δημοκρατία από τη λαίλαπα του Facebook. Και η κριτική αυτή δεν είναι αριστερή.
Οι ετεροχρονισμοί που παρατηρούνται σήμερα στις δημοσιεύσεις και την αποκατάστασή τους έχουν ακόμη, μια πολιτική ισχύ που δεν μπορεί να περνάει απαρατήρητη.
Ακριβώς επειδή το Facebook είναι Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας ο χρόνος δημοσίευσης έχει ιδιαίτερη σημασία. Η είδηση, το σχόλιο, αλλά ακόμα και η αλληλεπίδραση για ιδιωτικά θέματα έχει ένα ζωτικό χρόνο. Το αποτέλεσμα του moderation επηρεάζει την έκβαση συζητήσεων, επομένως, όσο και αν το δίκτυο ισχυρίζεται ότι είναι πολιτικά αγνωστικιστικό, στην πραγματικότητα το Facebook δεν είναι πια ουδέτερο και σίγουρα δεν είναι υπόδειγμα διαφάνειας. Είναι όμως, εξίσου λάθος να αποδίδει ευθεία πολιτική πρόθεση κανείς στο Facebook, το οποίο με όλη την αφέλεια του ιδρυτή του θα ήθελε ίσως ιδανικά να μπορούσε να απαλλαχθεί από την πολιτική και να μας ωθήσει να συζητάμε μόνο για γατάκια και σκυλάκια ει δυνατόν, κάτι που βεβαίως θα ήταν… απάνθρωπο.
Το 2018 λίγο μετά την ακρόαση στο Καπιτώλιο, ο Μαρκ Ζούκερμπεργκ ήρθε στις Βρυξέλλες προκειμένου να λογοδοτήσει σε επιτροπή του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου (σε απευθείας μετάδοση) και να συναντηθεί με στελέχη της Κομισιόν. Σε αυτές τις συναντήσεις φέρεται να ζήτησε ένα ρυθμιστικό πλαίσιο που θα του επέτρεπε να μείνει έξω από τις όποιες πολιτικές αντιπαραθέσεις.
Σύμφωνα με στελέχη του ίδιου του Facebook, ένα από αυτά που του ζητήθηκαν ήταν και να δρα προληπτικά σε σχέση με τον κατάλογο των τρομοκρατικών οργανώσεων της Europol. Ανάμεσα σε αυτές είναι βεβαίως και η 17 Νοέμβρη. Ακόμη, του ζητήθηκε να δώσει καλύτερη πρόσβαση στις υπηρεσίες ασφαλείας. Στελέχη του τομέα κυβερνοασφάλειας επισημαίνουν ότι μέχρι πρόσφατα ήταν ιδιαίτερα εύκολο για τις υπηρεσίες ασφάλειας να ελέγξουν οποιονδήποτε, ακόμα και χωρίς εισαγγελική παραγγελία. Μάλιστα καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές η εταιρεία βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την ΕΕ για το νέο καθεστώς συνεργασίας της με τις υπηρεσίες ασφαλείας που θα έχει τον τίτλο e-privacy.
Ποιους θα φάει ο αλγόριθμος;
Το ορατό Facebook είναι μόνο μια βιτρίνα, από κάτω υπάρχει υποδομή που επιτρέπει την εποπτεία της καλής υπηρεσίας και την εξυπηρέτηση διαφορετικών πελατών. Έτσι, υπάρχουν και λειτουργούν portal για επιμέρους υπηρεσίες, όπως τα δημόσια πρόσωπα, οι πολιτικοί λογαριασμοί, media και δημοσιογράφοι, υπηρεσίες ασφαλείας, διαφημιστές κοκ. Portals και helpdesks λειτουργούν σαν σημεία επαφής με την εταιρεία.
Αν για παράδειγμα υπάρξει οργανωμένη επίθεση από ψεύτικους λογαριασμούς ή bots σε έναν επίσημο λογαριασμό, τότε το δίκτυο έχει τη δυνατότητα να παρέμβει σε πρώτο χρόνο προκειμένου να διασφαλίσει την υπηρεσία του. Το ίδιο συμβαίνει και με τις υπηρεσίες ασφαλείας, κατ’ απαίτησιν μάλιστα των Ευρωπαϊκών αρχών. Επιπροσθέτως από τις 28/4/2021, με την σύμφωνη γνώμη του Ευρωκοινοβουλίου, η πλατφόρμα είναι πλέον υποχρεωμένη να κατεβάζει περιεχόμενο που χαρακτηρίζεται από τις αρχές ως «τρομοκρατικό» εντός μίας ώρας!
Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με προσωπική επαφή η με άμεση πρόσβαση των ίδιων των υπηρεσιών. Τι σημαίνει «τρομοκρατικό» στην περίπτωση του Ορμπάν, ή της Λεπέν, αν υποθέσουμε ότι αύριο έρχεται στα πράγματα, δυστυχώς, ίσως το μάθουμε σύντομα. Αυτό που μέχρι πρότινος δεν θεωρούνταν πιθανό, ήταν το Facebook να υπακούσει σε κεντρικές πολιτικές παρεμβάσεις κυβερνήσεων, κάτι που όπως θα δούμε παρακάτω συμβαίνει.
Υπάρχουν ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες που μιλάνε για δυνατότητα άμεσης παρέμβασης της Τουρκικής κυβέρνησης και στο moderation της εταιρείας στα Τουρκικά. Πού γίνεται αυτό; Σε οποιαδήποτε εταιρεία εξυπηρετεί την Τουρκική γλώσσα. Μια από αυτές τις εταιρείες φαίνεται πως είναι και η Teleperformance στην Αθήνα. Δεν μπορούμε να πούμε βεβαίως αν η συγκεκριμένη εταιρεία ενεπλάκη σε αυτή την επιχείρηση και με ποιο τρόπο, όμως το ερώτημα που πλανάται τόσο στην περίπτωση αυτή, όσο και στην περίπτωση της ελληνικής κυβέρνησης, άφορά την κλίμακα των δυνατοτήτων παρέμβασης μιας κυβέρνησης.
Όπως στην περίπτωση της Τουρκικής γλώσσας, έτσι και στην περίπτωση της ελληνικής ομάδα moderation, αυτή λειτουργεί οπουδήποτε υπάρχει εταιρεία που μπορεί να την εξυπηρετήσει, αφού η υπηρεσία είναι 24ωρη. Όταν αυξάνονται πολύ οι αναφορές σε ένα θέμα που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την υπηρεσία, το Facebook παρεμβαίνει ρίχνοντας ανθρώπινους πόρους προκειμένου να την προστατεύσει και αυτό φαίνεται ότι συνέβη στην υπόθεση Κουφοντίνα. Ο όγκος των αναφορών σε συνδυασμό με το γεγονός ότι αυτές αφορούσαν ονόματα προσώπων και μιας οργάνωσης που βρίσκεται στη λίστα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ήταν αρκετά για να κινητοποιήσουν το δίκτυο ώστε να δώσει όλους τους διαθέσιμους πόρους που είχε για να σβήσει τη φωτιά, δηλαδή να κινητοποιήσει όσους ελληνόφωνους είχε σε όλο τον κόσμο.
επόμενο κεφάλαιο: Πως ασκείται η εξουσία στο facebook και από ποιόν;