Το «Μοντεράδικο» - Το facebook είναι Μαζικό Μέσο Επικοινωνίας
Όταν το Facebook απέβαλε τον Πρόεδρο Τραμπ και όταν επιβεβαίωσε την απόφαση του αυτή μέσω του oversight board, ανέλαβε την ευθύνη για το περιεχόμενο που μεταδίδεται στο δίκτυο του. Εδρασε σαν ΜΜΕ!
Προκειμένου να περιφρουρηθεί η φυσιογνωμία του κοινωνικού δικτύου ως μη-Μέσου, αλλά και να παραμείνει θελκτικό για τους επενδυτές του και τις τεράστιες κερδοφορίες με τις οποίες έχει συνδεθεί, γίνεται ήδη από το 2017 προσπάθεια να αναπτυχθεί η αλγοριθμική επιτήρηση των κανόνων του.
Όμως η φυσική γλώσσα είναι προς το παρόν αδύνατον να κωδικοποιηθεί σε σημείο που να μπορεί να επιτηρηθεί μονάχα από μηχανές, γι’ αυτό το Facebook απασχολεί περισσότερους από 15.000 υπαλλήλους σε call centers εταιρειών εργολάβων σε όλο τον κόσμο.
Ακόμη, προκειμένου να αντιμετωπίσει τη διασπορά ψευδών ειδήσεων, οι οποίες φέρεται να έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην χειραγώγηση ιδιαίτερα σημαντικών εκλογικών αναμετρήσεων κινητοποιώντας τον μηχανισμό που περιγράφεται συνοπτικά εδώ, απασχολεί 60 εταιρείες σε όλο τον κόσμο.
Στην Ευρώπη ο πιο μεγάλος συνεργάτης fact checking του δικτύου είναι το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, ενώ moderators είναι εταιρείες όπως οι Accenture, Cognizant, Arvato και φυσικά η Teleperformance. Σύμφωνα με ερευνητές που έχουν ασχοληθεί επισταμένα με το θέμα μεγάλα κέντρα moderation για την Ευρώπη είναι η Βαρκελώνη, το Βερολίνο, η Βουδαπέστη, ενώ μεγάλα γραφεία του ίδιου του Facebook βρίσκονται στη Ρώμη και τη Βαρσοβία. Η τελευταία φαίνεται πως έχει την ευθύνη για την νοτιοανατολική Ευρώπη συνολικά.
Το πρόβλημα με την ελληνική γλώσσα και αγορά είναι πως είναι τόσο μικρές ώστε να ακολουθούν τις εξελίξεις με μεγάλη καθυστέρηση. Όλα τα παραπάνω όμως λένε και κάτι άλλο, πιο σημαντικό:
Πάνω από τον edgerank, ο οποίος ρυθμίζει τις διυποκειμενικές μας επικοινωνίες, οι δημόσιες ρυθμίζονται εξίσου εντατικά με ποικίλους τρόπους από ένα μίγμα αλγορίθμων, υπαλλήλων σε κέντρα moderation και ειδικές υπηρεσίες υποστήριξης που παρέχει το Facebook (πχ δημόσια πρόσωπα, πολιτικοί, Media, διαφημιστές).
Η δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος διαθέτει ανοιχτή γραμμή και εύκολη πρόσβαση στις πληροφορίες των πολιτών που ελέγχει με διαφορετικούς τρόπους (καταγγελία πολιτών και αίτημα πρόσβασης στο δίκτυο, εισαγγελική παραγγελία). Ακόμα, εκτός από υπηρεσίες δευτεροβάθμιου ελέγχου, όπως τα παραπάνω, υπάρχουν υπηρεσίες τριτοβάθμιας εποπτείας και ελέγχου δημοσιεύσεων.
Όταν το Facebook έκοψε τις αναρτήσεις του Προέδρου Τραμπ και όταν εσχάτως επιβεβαίωσε την απόφαση του να τον αποβάλει εντελώς (μέσω του oversight board), ανέλαβε την ευθύνη για το περιεχόμενο που μεταδίδεται από το δίκτυο του.
Επομένως δεν αποτελεί πλέον, ούτε τυπικά, ουδέτερο πάροχο ψηφιακών υπηρεσιών αλλά, όπως λέει η Νατάσα Χτενά, διευθύντρια του Harvard Kennedy School (HKS) Misinformation Review, δημοσιογράφος και μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο πεδίο των μιντιακών σπουδών στο Harvard, ένα Μέσο Μαζικής Επικοινωνίας «που απλώς δεν μοιάζει με τα εθνικά Μέσα γιατί είναι παγκόσμιο».
Η ίδια επισημαίνει ότι εφόσον υπάρχει παρέμβαση (curation) στο timeline των χρηστών του FB και λαμβάνονται εκδοτικές αποφάσεις τότε θα πρέπει το κοινωνικό δίκτυο να υπόκειται και στην ανάλογη ρύθμιση. Μόλις πριν λίγες ημέρες η Τζοαν Ντονοβαν, ερευνήτρια στο Χάρβαρντ και ο Τρίσταν Χάρις που ασχολείται με ζητήματα ηθικής της τεχνολογίας μίλησαν σε επιτροπή του Κογκρέσου, όπου εξετάζεται το ενδεχόμενο να γίνει υποχρεωτική η δημοσίευση των αλγορίθμων των εταιρειών social media, οι οποίοι σήμερα αντιμετωπίζονται σαν εμπορικό μυστικό, όμως συνιστούν τη βασική μέθοδο curation του περιεχομένου στις πλατφόρμες.
Τον περασμένο μήνα σε μια άλλη ακρόαση, οι εκπρόσωποι των εταιρειών αυτών ζήτησαν να παραμείνει σε ισχύ το άρθρο 230 (section 230), το οποίο θεσπίστηκε με τον Αμερικανικό νόμο για τις τηλεπικοινωνίες του 1996 (communications decency act) και τις απαλλάσσει από ευθύνες για περιεχόμενο που διανέμεται στις πλατφόρμες τους από τρίτους.
Το άρθρο 230 έχει χαρακτηριστεί ως η ιδρυτική παράγραφος του Internet και προβλέπει ότι κανένας πάροχος η χρήστης μιας διαδραστικής υπηρεσίας υπολογιστών δεν θα μεταχειρίζεται ως εκδότης η αντιπρόσωπος της πληροφορίας που μεταδίδει εφόσον αυτή παρέχεται από άλλο πάροχο πληροφοριών περιεχομένου. Η εποχή αυτή, ωστόσο, έχει έρθει πλέον στο τέλος της.
Χαρακτηριστική περίπτωση της νέας “αρχισυντακτικής” αρμοδιότητας του fb, είναι εκείνη της δίκης του δολοφόνου του George Floyd, του αστυνομικού Derek Chauvin η οποία ολοκληρώθηκε με την καταδίκη του και για την οποία το Facebook είχε εκδώσει το κείμενο της πολιτικής που πρόκειται να ακολουθήσει προκειμένου να ρυθμίσει το διάλογο σχετικά με αυτήν στην πλατφόρμα του.
Όπως και στην περίπτωση Κουφοντίνα και σε πλείστες άλλες περιπτώσεις η υπηρεσία διακηρύττει ότι θα επιτρέψει με τη συζήτηση αλλά θα αποκλείσει αναφορές οι οποίες επικροτούν τη δολοφονία του George Floyd ή δημοσιεύουν περιεχόμενο το οποίο ωθεί σε βία. Αυτά, ωστόσο, όπως γνωρίζουμε από τα ΜΜΕ είναι και ζητήματα ερμηνείας και πολιτικής τοποθέτησης…
επόμενο κεφάλαιο: Πως γίνεται το moderation