Σεισμός στο θάλαμο αντήχησης

Αν πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων, τότε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ευθύνη να μην σηματοδοτήσει το πέρασμα σε μια νέα εποχή αυταρχισμού, συντηρητισμού και ανελευθερίας

Η γάτα εδώ μπαίνει βεβαίως για το virality του post

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα έπρεπε να βρίσκεται σε ένα ιδιωτικό αμερικανικό δίκτυο ρεπουμπλικανικής κοπής (στο σχεδιασμό και την ιδεολογία), όπως είναι το facebook. Ο λόγος είναι αυτό ακριβώς που συμβαίνει από εχθές: Συμβολίζοντας αρχές τις οποίες δεν μπορεί να υπερασπισθεί, εκ της θέσεως της, καθίσταται ευάλωτη απέναντι σε υποθέσεις που διχάζουν. Στο πρόσωπο της, ο θεσμός της Δικαιοσύνης, το κράτος Δικαίου έχει συνδεθεί συμβολικά με τον ανώτατο πολιτειακό θεσμό, την Προεδρία της Δημοκρατίας. Όμως την ώρα που οι συνάδελφοι της (η Ένωση Δικαστών) παρεμβαίνουν στη συζήτηση, προτρέποντας την κυβέρνηση να αναθεωρήσει τη στάση της απέναντι στον Δημήτρη Κουφοντίνα, η ίδια είναι αναγκασμένη να δεχτεί το κόστος της επιλογής να εκτεθεί στο δημόσιο διάλογο, δεχόμενη πιέσεις, χωρίς κανένα περιθώριο αντίδρασης.

Πίεση ασκείται από τις ικεσίες των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όμως ταυτόχρονα πίεση ασκείται και από την σκληρή (και μειοψηφική στον πολιτικό κόσμο, αλλά όχι στα ΜΜΕ και την κοινή γνώμη) στάση του ακροδεξιού μέρους της κυβέρνησης που αμοραλιστικά κάνει υπολογισμούς πολιτικής επιβολής πάνω στη ζωή του Δημήτρη Κουφοντίνα, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Την ίδια ώρα οι διαχειριστές του facebook (ρομπότ και κάποιοι χειριστές τρίτου επιπέδου κάπου στην Ιρλανδία) κρίνουν πως πρέπει να προστατεύσουν την υπηρεσία τους κόβοντας ακόμα και σχόλια από τη δημόσια σελίδα της ΠτΔ όπως το παρακάτω:

Έχοντας υπάρξει διαχειριστής των λογαριασμών του πρώην Πρωθυπουργού στα κοινωνικά Μέσα αισθάνομαι την ανάγκη να κάνω μερικές παρατηρήσεις:

Το facebook είναι πλατφόρμα διαλόγου η οποία διέπεται από το εμπορικό δίκαιο και έχει θεσπισμένους κάνονες λειτουργίας τους οποίους αποδέχεται καθένας, όταν δημιουργεί λογαριασμό. Οτιδήποτε εμπίπτει εντός των κανόνων αυτών, αλλά παρόλα αυτά παραβιάζει νόμους, η τα καθιερωμένα ήθη διαλόγου ρυθμίζεται αντίστοιχα από διατάξεις και κώδικες δεοντολογίας. Η σελίδα του Πρωθυπουργού διαθέτει κώδικα δεοντολογίας από το 2018 στα πρότυπα του αντίστοιχου της Ένωσης Συντακτών, κάτι που συνεχίζεται και σήμερα. Ο κώδικας δεοντολογίας δεν είναι ένα υποχρεωτικό κείμενο, αλλά ασκεί προληπτικό και τολμώ να πω και επιμορφωτικό ρόλο, αφού εξηγεί τι είναι ηθικά αποδεκτό και τι όχι, όταν συζητά κανείς με τον Πρωθυπουργό ή την Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και ορθά κατά τη γνώμη μου δεν είναι τα πάντα αποδεκτά σε μια τέτοια συζήτηση. 

Είχα από το 2015 και την καμπάνια #thisisacoup να δω τόσο μεγάλη κινητοποίηση online, όσο αυτή που έγινε χτες στις 17:30 στη σελίδα της ΠτΔ και στις 21:30 στη σελίδα του Πρωθυπουργού. Ως αργά τη νύχτα η σελίδα της ΠτΔ είχε περισσότερα από 20,000 σχόλια και του Πρωθυπουργού 1000. Ήταν η πρώτη φορά νομίζω που έσπαγε ο «θάλαμος αντήχησης», όπου τα λέμε μεταξύ μας και εκλύονταν η ενέργεια αυτή προς τις σελίδες θεσμικών λογαριασμών, κάτι που δεν συνάντησε τις συνήθεις αντιδράσεις του υβρεολογίου που συνοδεύει συνήθως αυτούς τους διαλόγους. Τα σχόλια στη σελίδα της ΠτΔ τονίζουν τον σεβασμό, ενώ στη σελίδα του ΠΘ την υποχρέωση του να ανταποκριθεί σε ένα δίκαιο αίτημα. Πρέπει ακόμα να πω ότι δεν θυμάμαι αντίστοιχη ενέργεια στις σελίδες του πρώην Πρωθυπουργού Α. Τσίπρα, όμως θυμάμαι αμέτρητες επιθέσεις ύβρεων κατά του ιδίου και των ακολούθων του στη σελίδα τόσο από πραγματικούς λογαριασμούς, όσο και από επαγγελματικά τρολς. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε αν και πως θα ανταποκριθεί η εξουσία σε αυτή την έκκληση-ηλεκτρονική διαδήλωση και αν θα επηρεάσει τα ήθη του ακροατηρίου της δεξιάς που έχει εκπαιδευτεί από οργανωμένα κέντρα να ρέπει προς την τοξικότητα και τον αυταρχισμό. Δεν τρέφω πολλές ελπίδες.

Είναι λοιπόν το facebook δεξιό;

Το «σκληρό moderation» του facebook που δίνει σήμερα μια ιδιαίτερα συντηρητική και ανενημέρωτη ερμηνεία των όρων χρήσης του για τα θέματα που αφορούν στην 17Ν και την τρομοκρατία στη χώρα μας, στρέφεται κατά των δικών του συμφερόντων, αφού δημιουργείται πλέον η εντύπωση ότι δεν υφίσταται ούτε καν αυτός ο θάλαμος αντήχησης σαν χώρος ελεύθερης έκφρασης. Οι περιπτώσεις κατά τις οποίες μέχρι σήμερα έχει καταγραφεί παρέμβαση που περιορίζει την ελευθερία του λόγου έχουν πάντοτε συνδεθεί με απολυταρχικά καθεστώτα, όπως εκείνο του Μουμπάρακ, του Ερντογαν κοκ. Μετά το κόψιμο των λογαριασμών του πρώην Προέδρου Τραμπ όμως, η ανάγκη για ρύθμιση του λόγου στα κοινωνικά δίκτυα έχει περάσει στην επόμενη φάση. Ένας μηχανισμός διακυβέρνησης που διέπεται από τις αρχές του ιδιωτικού δικτύου διαμορφώνει ενεργητικά πλέον το λόγο που εκφράζεται εντός του.

Πρόκειται για ένα «μαύρο κουτί», αφού δεν ελέγχεται δημοκρατικά, εντός του οποίου έχουν αποτεθεί οι αρχές αυτού που αποκαλούμε «ακραίο κέντρο» στην πολιτική. Ο αφελής φιλελευθερισμός με τον οποίο επενδύεται αυτή η αδιαφάνεια (η άρνηση του πολιτικού κόσμου να παρακολουθήσει τις τεχνολογικές εξελίξεις) δημιουργεί τις συνθήκες για την ανάπτυξη ενός γκροτέσκου λόγου - μια υπαρκτή αγορά- ο οποίος αφήνει στην άκρη τις συστημικές αιτίες που παράγουν κοινωνικά προβλήματα. Ετσι όμως νομιμοποιείται η απουσία τους και ανοίγει ο δρόμος προς περαιτέρω συντηρητικοποίηση.

Νομίζω πως το επόμενο διάστημα θα ενταθεί η έλλειψη εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα και θα αλλάξει περαιτέρω η χρήση Μέσων. Δεν είναι άσχετη η πολιτική απελπισία που δηλώνουν οι νεότερες γενιές με τις συνήθειες που αναπτύσσουν στη χρήση Μέσων. Είναι σαφές ότι αποχωρούν από τα fora στα οποία συζητάμε οι μεγαλύτεροι. Η σοβαρή τεχνολογική καθυστέρηση της χώρας θα χρειαστεί περισσότερα σοκ για να ξεπεραστεί σε επίπεδο κουλτούρας και γνώσης, αν είναι καν εφικτό αυτό στη διαδικασία οικονομικής αποικιοποίησης στην οποία έχει εισέλθει.